یهودیان در انتقال قدرت به معاویه نیز تلاش می‌کردند. کعب‌الاحبار با این‌که در نزد برخی از سران صحابه جایگاه خاصی داشت، ولی با سخنان خود چنان در آن‌ها نفوذ کرده بود که با صراحت معاویه را به عنوان حاکم بعد از خلیفه سوم معرفی می‌کرد.

پایگاه اطلاع‌رسانی استاد مهدی طائب؛ معاویه بن‌ ابی‌سفیان صخر بن حرب بی امیه، بنا بر قول مشهور پنج سال پیش از بعثت پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در مکه به دنیا آمد.(1) او و پدرش از مخالفان سرسخت اسلام بودند و هر دو تا زمان فتح مکه اسلام نیاوردند؛ لذا یکی از «طلقاء» و همچنین از مصادیق «مؤلفه قلوبهم» خوانده شده است.(2) بعد از شهادت رسول الله(صلی‌الله‌علیه‌وآله) او به همراه برادرش یزید در فتوحات شام شرکت جست(3) و بعد از برادرش، امارت تمام منطقه شام را به دست گرفت.

تسامح سران صحابه نسبت به معاویه، باعث اظهار آشفتگی برخی بزرگان غیرشیعه شده است.(4) تا جایی که حسن بصری می‌گوید: «معاویه از همان زمان(بعد از پیامبر) خود را برای خلافت آماده می‌کرد.»(5)

یهودیان در انتقال قدرت به معاویه نیز تلاش می‌کردند. کعب‌الاحبار با این‌که در نزد برخی از سران صحابه جایگاه خاصی داشت، ولی با سخنان خود چنان در آن‌ها نفوذ کرده بود که با صراحت معاویه را به عنوان حاکم بعد از خلیفه سوم معرفی می‌کرد.

در این رابطه مورخین نقل کرده‌اند که معاویه و عده‌ای، در موسم حج به مدینه آمده بودند. به همراه کعب و یکی از صحابه بودند که این رجز را از شخصی شنیدند: «قد علمت ضوامر المطی... و ضامرات عوج القسی... ان الامیر بعده علی... و فی الزبیر خلف رضی... و طلحه الحامی لها ولی.»(6) کعب با شنیدن این رجز گفت: «الامیر والله بعده صاحب البغله _ و اشار الی معاویه.»(7)

معاویه دوباره در این رابطه ار کعب پرسید؛ او گفت: «نعم، انت الامیر بعده، ولکنها والله لا تصل الیک حتی تکذب بحدیثی هذا فوقعت فی نفس معاویه.»(8) و این امر باعث شد که معاویه در طمع به دست آوردن خلافت باشد و خود را بر خلافت اصلح بداند. چنانکه نقل شده: «ما زال معاویه یطمع فیها بعد مقدمه علی عثمان.»(9)

در مورد دیگر، کعب‌الاحبار با معاویه به طور سری سخن می‌گوید و بر خلافت او تاکید می‌کند. روح بن زنباع نقل می‌کند، کعب به معاویه چنین می‌گفت: «یا معاویه والذی نفسی بیده ان فی کتاب الله المنزل: محمد احمد، ابوبکر الصدیق، عمر الفاروق، عثمان الامین! فالله الله یا معاویه فی امر هذه الامه. ثم ناداه الثانیه ای فی کتاب الله المنزل، ثم اعاد الثالثه.»!(10) آیا این مطلب چیزی جز اغراء و تحریک معاویه برای خلافت است؟ گاهی هم معاویه را «راس الملوک» خوانده و گفته است: «سالت یشوع عن ملوک هذه الامه بعد نبیها، و ذلک قبل ان یستخلف عمر، فقال: بعد عمر الامینف یعنی عثمان، ثم راس الملوک یعنی معاویه.»(11)

انتهای پیام/

منبع: دشمن شدید، دفتر دوم (برگرفته از دروس تاریخ تطبیقی استاد مهدی طائب) به کوشش سید محمدمهدی حسین پور و مجتبی رضایی، چاپ اول، بهار 98، انتشارات شهید کاظمی، ص204-206

پی نوشت؛

1_ ابن‌حجرعسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج6، ص120

2 - ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج3، ص1416

3 - بلاذری، فتوح البلدان، ص173

4 - مختصر تاریخ دمشق، ج25، ص24

5 - قاضی عبدالجبار معتزلی، تثبیت دلایل النبوه، ص593

6 - «مرکب‌های لاغر اندام و زنان کمان‌کج نیز می‌دانند که... فرمانده پس از او، علی(علیه‌السلام)است. زبیر نیز جانشینی پسندیده است، و طلحه پشتیبان نیز شایستگی آن را دارد.»

7 -  تاریخ الطبری، ج4، ص243 _ ترجمه: فرمانده، پس از عثمان، همان سوار بر استر(معاویه) است.

8 - همان مدارک. ترجمه: آری؛ تو فرمانده پس از عثمان هستی، ولی حکومت به تو نخواهد رسید مگر وقتی که منکر این روایت من شوی! این کلام کعب، به دل معاویه، خوش آمد.

9 - همان مدارک. ترجمه: معاویه، بعد از سفری که پیش عثمان داشت،دائما طبع در حکومت داشت.

10 - تاریخ دمشق، ج50، ص170 _ ترجمه: به خدا سوگند در کتاب خدا چنین آمده است: محمد احمد و ابوبکر راستگو و عمر جداساز و عثمان امانتدار. ای معاویه، خدا را در امورات این مردم در نظر داشته باش! کعب سپس دوبار دیگر کلام خود را تکرار کرد.

11 - کتاب الفتن(حماد)، ص69 _ ترجمه: از یشوع درباره پادشاهان این امت پس از پیامبرشان جویا شدم. او گفت: پس از عمر، عثمان امانتدار به حکومت می‌رسد و پس از او، سرسلسله پادشاهان، یعنی معاویه خواهد بود. این در حالی بود که هنوز عمر به خلافت نرسیده بود.