لذا مردم کوفه را می‌توان در تحولات منتهی به حادثه عاشورا و حرکت سیدالشهدا(علیه‌السلام) به سه دسته تقسیم کرد.

پایگاه اطلاع‌رسانی استاد مهدی طائب؛ بررسی وضعیت کوفه و تدابیر امام حسین(علیه‌السلام) در قبال آن؛

به منظور بررسی وضعیت کوفه باید به چند نکته توجه داشته باشیم:

1 _ سیدالشهدا(علیه‌السلام) هرگز به امید همه مردم کوفه، قصد ورود به آنجا را نداشتند، بلکه ایشان با توجه به وضعیت سازمان شیعه و نامه‌هایی که به ایشان نوشته بودند، به طرف کوفه حرکت کردند.

۲ _ با توجه به آن که در آن زمان جمعیت کوفه بین ۳۰۰ هزار تا ۴۰۰ هزار نفر تخمین زده شده بود، اگر بخواهیم تعداد کسانی را که ادعای شیعه بودن داشتند با توجه به تعداد نامه‌هایی که به امام(علیه‌السلام) نوشته شده بود برآورد کنیم، حسب نقل از حدود ۱۸ هزار نفر بودند،(۱) در حالی که سپاه همراه عمر بن سعد که از کوفه با او به کربلا آمده بود هم حسب نقل تواریخ 30 هزار نفر شمشیر زن بودند و اگر چنانچه بیش از این تعداد هم لازم می‌دیدند تا ۱۰۰ هزار نفر هم عازم کربلا می‌شدند؛ بنابراین به جز این ۱۸ هزار نفر، دیگر کسی در کوفه جزو شیعیان نبود.

3 _ حضور مسلم در کوفه و سازماندهی شیعه سبب شده بود نور امید در دل دیگرانی هم که شیعه نبودند، ایجاد شود و عده دیگری از مردم کوفه به مسلم بن عقیل و سید الشهدا(علیه‌السلام) متمایل گردند که می‌توان به کسانی اشاره نمود که درصدد بودند ننگ تنها گذاشتن حضرت علی(علیه‌السلام) را از چهره خود پاک کنند یا آنانی که در توانمندی و موفقیت یزید در اداره خلافت مردد بودند.

لذا مردم کوفه را می‌توان در تحولات منتهی به حادثه عاشورا و حرکت سیدالشهدا(علیه‌السلام) به سه دسته تقسیم کرد:(۲)

۱. قشر خاکستری جامعه: کسانی که مردد مانده و منتظر بودند ببینند قدرت به سمت کدام یک از طرفین ماجرا می‌چرخد تا به همان سمت متمایل شوند.(امام حسین(علیه‌السلام) یا یزید)

۲. سازمان شیعه

۳. بنی امیه و عمال آنان که تلاش داشتند به هر قیمتی یزید در قدرت بماند و به اهداف خود برسد.

منبع: کتاب ثاقب جلد 1، نگاهی تحلیلی به تاریخ صدر اسلام، مؤلف حجت‌الاسلام والمسلمین طائب، تحقیق و نگارش محمدمهدی حامدی، چاپ اول سال 95، انتشارات رشید، صص۴۵_۴۶

پی نوشت؛

1 – البته در این‌که واقعا 18 هزار نفر به امام(ع) نامه نوشته‌اند و یا این‌که وجود این تعداد نامه واقعیت دارد و در این‌که چه کسانی واقعا آن نامه‌ها را نوشته‌اند، جای سوال و تردید جدید وجود دارد که در جای خود باید به تحلیل آن پرداخت. لذا خوانندگان محترم را به مطالعه کتاب ثاقب 2، فصل پنجم، صفحات 222-227 ارجاع می‌دهیم.

2 – به منظور بررسی شعیان کوفه از نگاه اهل‌بیت(ع) و نیز روانشناسی کوفیان در حوادث منتهی به عاشورا، ر.ک به: محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه امام حسین(ع)، ج5، ص328-340