ظاهر تاریخ نشان می‌دهد که اسحاق(علیه‌السلام) تا انبیای بعد زمینه‌ساز انتقال این حرکت از فلسطین به مکه بوده‌اند. اسحاق(علیه‌السلام) نیز مانند پدرش پیامبری تبلیغی بود و با کاروان‌ها ارتباط برقرار می‌کرد.

پایگاه اطلاع‌رسانی استاد مهدی طائب؛ «وَوَصَّى بِهَا إِبْرَاهِیمُ بَنِیهِ وَیَعْقُوبُ یَا بَنِیَّ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى لَکُمُ الدِّینَ فَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ؛ و ابراهیم و یعقوب بدین گونه به فرزندان خود سفارش و توصیه نمودند که ای فرزندان من، خدا برای شما آیین پاک برگزید، پس (پیروی کنید و) تا گاه جان سپردن الاّ تسلیم رضای خدا نباشید.»(1)

آغاز تاریخ بنی اسرائیل؛ فرزندان اسحاق(علیه‌السلام) در کنعان

بعد از آنکه ابراهیم(علیه‌السلام) به مقام امامت رسید، از خداوند متعال برای تداوم حرکت خود تقاضای ذریه کرد و خدای متعال هم فرمود که این مقام به ظالمین نمی‌رسد. «وَإِذِ ابْتَلَىٰ إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ ۖ قَالَ إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا ۖ قَالَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی ۖ قَالَ لَا یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ؛ و (به یاد آر) هنگامی که خدا ابراهیم را به اموری امتحان فرمود و او همه را به جای آورد، خدا به او گفت: من تو را به پیشوایی خلق برگزینم، ابراهیم عرض کرد: به فرزندان من چه؟ فرمود:(اگر شایسته باشند می‌دهم، زیرا) عهد من به مردم ستمکار نخواهد رسید.»(2)

خداوند دو فرزند به ایشان عنایت فرمود؛ اسماعیل(علیه‌السلام) و اسحاق(علیه‌السلام). اسماعیل(علیه‌السلام) در مکه مستقر شد که منطقه‌ای به دور از چشمان اغیار بود. ولی اسحاق(علیه‌السلام) در فلسطین بود که تاریخ نوشته شده حول محور آن منطقه است.

بنابراین این حوادث و اتفاقات منطقه حضور اسحاق(علیه‌السلام) به همه عالم مخابره می‌شد. بررسی تاریخ نشانگر لزوم مقدمه سازی جهت انتقال هدایت از فلسطین به مکه است. حضرت ابراهیم(علیه‌السلام)، اسماعیل(علیه‌السلام) و مادرش را برای اقامه نماز در مکه گذاشت.

اطلاق آیه «رَبَّنَا لِیُقِیمُوا الصَّلَاةَ؛ تا نماز را به پا دارند»(3) دلالت دارد اقامه صلاة برای کل کره زمین است، بر این اساس می‌توان گفت این آیه به حوادث آخرالزمانی اشاره دارد که دین بر همه کره زمین حاکم خواهد شد. ابراهیم(علیه‌السلام) در شهر الخلیل فلسطین از دنیا رفت و پیامبری به اسحاق(علیه‌السلام) منتقل شد.(4)

ما از این پست در پی یافتن ریشه‌های پیدایش بنی اسرائیل و تداوم آن‌ها در تاریخ هستیم و تا پایان این بررسی هیچ گذری به مکه نداریم. تاریخ مکه در قرآن از زمانی آغاز می‌شود که تاریخ بنی اسرائیل و ماموریت آنان از نظر قرآن پایان یافته است.

انتقال هدایت از فلسطین به مکه

ظاهر تاریخ نشان می‌دهد که اسحاق(علیه‌السلام) تا انبیای بعد زمینه‌ساز انتقال این حرکت از فلسطین به مکه بوده‌اند. اسحاق(علیه‌السلام) برای شروع برنامه‌هایش به تحرکی نیاز ندارد و فقط باید بتواند این مرکزیت را حفظ کند و توسط تاجران که از آنجا عبور می‌کنند فرهنگ را انتقال دهد که این کار خود به خود صورت می‌گیرد.

تجارت آن روز در فلسطین استقرار داشت، زیرا بندرگاه و نزدیک دریا بود. کشتی‌ها از آنجا به قبرس و از قبرس به اسپانیا و دور دریای مدیترانه می‌رفتند. یا از این طرف به قاره آفریقا می‌رسیدند. دریای مدیترانه سه قاره اروپا، آسیا و آفریقا را در اطراف خود دارد. از این‌رو تاجرانی که فلسطین نقطه نهایی داد و ستادشان بود، مدتی در آنجا اقامت می‌کردند و با فرهنگ آن منطقه آشنا می‌شدند.

اسحاق(علیه‌السلام) نیز مانند پدرش پیامبری تبلیغی بود و با کاروان‌ها ارتباط برقرار می‌کرد. آنجا که شهر امن بود، حوادثی که تاریخ‌نگاران نصب کنند وجود ندارد.

منبع: کتاب دشمن شدید، دفتر اول(برگرفته از دروس استاد مهدی طائب)، چاپ دوم، زمستان95، انتشارات شهید کاظمی، صص101و102

پی نوشت؛

1 – بقره/132

2 – بقره/124

3 – ابراهیم/ 37

4 – تاریخ الیعقوبی، ج1، ص28