پایگاه اطلاع‌رسانی استاد مهدی طائب؛ پرسش شما: براساس برخی منابع دلیل اختلاف فرزندان آدم(ع) بر سر زن بوده است، این موضوع چقدر صحت دارد؟

پاسخ استاد: این‌که دعوای آن‌ها بر سر چه چیزی بوده است، ما می‌خواهیم از خود قرآن به دست بیاوریم. در منابع دیگر، غیر از قرآن کریم، عنوان شده که دعوای آن‌ها بر سر زن بوده است، اما در قرآن، چنین چیزی مطرح نیست.

آنچه که در منابع انجیلی، توراتی و اسلامی آمده، این است که دعوای آن دو بر سر زن بوده است. به گفته این منابع، دو پسر حضرت آدم(ع) زن می‌خواستند. دو دختر هم بودند که یکی زیبا بود و دیگری زشت.(ما در این‌جا کاری نداریم که این دو دختر، از نسل جن بودند یا از ملائک و یا از فرزندان خود آدم).

آدم(ع) دختر زیبا را به برادر کوچک و دختر زشت را به برادر بزرگ داد و در پی آن، مورد اعتراض برادر بزرگ قرار گرفت. آدم(ع) به آن‌ها ‌گفت: قربانی بیاورید؛ قربانی هر کس که قبول شد، دختر زیبا متعلق به او خواهد بود. بعد از این‌که قربانی برادر کوچک‌ قبول و قربانی برادر بزرگ رد ‌شد، برادر بزرگ، برادر کوچک را به خاطر آن دختر به قتل رساند.

این داستان شایع است، ولی در قرآن وجود ندارد. آیا ما می‌توانیم این مطلب را از خود قرآن به دست بیاوریم؟ آنچه که به ذهن بنده آمده است و می‌شود درباره آن تحقیق کرد، این است که ما می‌توانیم از داستان حضرت ابراهیم(ع)، برای فهمیدن این داستان استفاده کنیم.

خدای متعال به حضرت ابراهیم(ع) فرمود: من می‌خواهم تو را به مقام امامت برسانم؛ ولی قبل از این‌که به مقام امامت برسی، باید تو را مورد ابتلا و آزمایش قرار بدهم «وَ إِذِ ابْتَلىَ إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنّى جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا ... » (بقره/124). سخت‌ترین آزمون ابراهیم(ع)، قربانی کردن فرزندش بود: « ... قالَ یا بُنَیَّ إِنّی أَرَى فِی المَنامِ أنّی أَذبَحُک... .»(صافات/102). خدای متعال به چه دلیل می‌خواست از ابراهیم(ع) قربانی بگیرد؟ برای مسأله امامت بود و خداوند متعال هم اصل قربانی را نفی نکرد و گفت «و فَدَیناهُ بِذِبحٍ عَظیمٍ»(صافات/107).

پس در جایی از قرآن، قربانی بر سر مسأله امامت مطرح است. آیا از آن‌جا نمی‌توانیم استفاده کنیم که داستان پسران آدم(ع) هم که خدا از آن‌ها قربانی خواست، مسأله امامت بوده است؟ خدای متعال برای دعوا بر سر دو زن، قربانی نمی‌خواهد.

منبع: جلسه پنجم تاریخ تطبیقی(18/3/1393)