یکی از آسیب‌های دول اسلامی در مقابله با اسرائیل، عدم تکیه بر هویت اسلامی است. هویت مفهومی است که در جامعه‌شناسی، انسان‌شناسی و روان‌شناسی تعاریف مختلف اما تقریبا مشابهی داشته و مورد تجزیه و تحلیل متفکرین نیز قرار گرفته است.

پایگاه اطلاع‌رسانی استاد مهدی طائب؛ دشمنی استکبار و اسرائیل علیه فلسطین و کشورهای تحت ستم، تمامی ندارد و استکبار هر چه در توان دارد برای مقابله با کشورهای قیام کننده علیه استعمار به کار می‌گیرد و علی الخصوص فلسطین که سال‌هاست درگیر مبارزه و بیرون راندن رژیم اشغالگر صهیونیستی است. اما با این حال، خود فلسطینی‌ها و همچنین کشورهای اسلامی، گاهی در مقابله با اسرائیل دچار آسیب‌هایی هستند و این آسیب‌ها باعث شده است که نتوانند آچنان که باید و شاید، در مقابل رژیم اشغالگر قدس بایستند.

دولت‌های اسلامی، مردم فلسطین، دولتمردان فلسطینی و همه کسانی که در مقابل اسرائیل کوتاه آمده و یا سکوت کرده‌اند، خودشان خودآگاه و ناخودآگاه بخشی از مسئله حل نشده فلسطین و عدم بیرون رانده شدن اسرائیل بوده‌اند. از این‌رو، با استناد به بیانات رهبر معظم انقلاب، به آسیب شناسی کشورهای اسلامی در مقابله با اسرائیل پرداخته‌ایم.

عدم تکیه بر هویت اسلامی و خیانت سران فلسطینی

یکی از آسیب‌های دول اسلامی در مقابله با اسرائیل، عدم تکیه بر هویت اسلامی است. هویت مفهومی است که در جامعه‌شناسی، انسان‌شناسی و روان‌شناسی تعاریف مختلف اما تقریبا مشابهی داشته و مورد تجزیه و تحلیل متفکرین نیز قرار گرفته است. اما به طور کلی می‌توان هویت را کیستی تعریف کرد.

موسی نجفی در کتاب هویت‌شناسی هویت را اینگونه تعریف می‌کند: «هویّت یا کیستی به مجموعه نگرش‌ها، ویژگی‌ها و روحیات فرد و آنچه وی را از دیگران متمایز می‌کند، گفته می‌شود.»(1)

هویت انواعی دارد که عبارت است از:

۱. هویت فردی (شخصی)

۲. هویت خانوادگی

۳. هویت ملی

۴. هویت دینی

۵. هویت اجتماعی

۶. هویت فرهنگی

۷. هویت تمدنی

منظور ما در اینجا از هویت اسلامی، که فلسطینی‌ها نیز از آن غفلت کرده‌اند، مجموعه‌ای از باورها و اعتقادات و اصول اسلامی است که یک مسلمان باید داشته باشد. رهبر معظم انقلاب، عدم تکیه بر هویت اسلامی و همچنین خیانت برخی سران اعراب و فلسطینی را یکی از آسیب‌های مقابله با رژیم صهیونیستی می‌دانند.

ایشان می‌فرمایند «کسان و گروه‌های زیادی در این مدت به مبارزه برای نجات این ملت دست زده، یا ادعای آن را کرده‌اند؛ اما هرگز گرهی باز نشده، بلکه گره‌ها کورتر هم شده است. علت اصلی این بوده که ملت فلسطین نمی‌توانسته از خود دفاع کند، یا جهان اسلام از خنثی کردن توطئه‌ امریکا و غرب در دفاع از دولت غاصب ناتوان بوده است. علت اصلی ناکامی‌ها، اولاً از یاد بردن هویت اسلامی ملت فلسطین و عدم تکیه بر اسلام و جهاد اسلامی در طول ده‌ها سال گذشته، و ثانیاً خیانت سران کشورهایی از اعراب و حتّی خیانت سران و چهره‌هایی از فلسطینیان بوده است.»(2)

افرادی مانند یاسر عرفات، سادات معدوم، خالد مشعل، حسنی مبارک، محمود عباس، محمد دحلان و برخی دیگر از سران اعراب از افراد خائنی هستند که به گفته رهبر معظم انقلاب باعث ناکامی های فلسطین در مقابل رژیم صهیونیستی شده است.

گم کردن خط توحید در بین مسلمین

در بین اصول اعتقادی اسلام، بنیادی‌ترین و اصلی‌ترین اصل اعتقادی، توحید است. توحید به معنای یکتا و بی‌مانند دانستن خداوند و همه چیز را از آن او دانستن و فقط او را اطاعت کردن و همچنین بی‌شریک بودن او در خلق جهان است. سید قطب در تعریف توحید می‌گوید: «پایه اساسی اعتقاد که فرائض بدان برمی‌گردد و حقوق و واجبات از آن سرچشمه می‌گیرد و پایه اساسی که باید قبل از هر چیز دیگری ساخته و پرداخته شود، این است و واجب است مردم به الوهیّت در همه امور زندگی‌شان به الوهیّت خدای یگانه اعتراف کنند و باید در قلب و جان خود به ربوبیّت او اعتراف کنند و کسی را شریک او نگردانند و این امر محقق نمی‌شود، مگر با زدودن دل از هر گونه شرکی، و پاکیزه داشتن عقل و خرد از هر خرافاتی، و تمیز کردن جامعه از هر رسم و آداب جاهلی، و پاک داشتن زندگی از پرستش بندگان برای بندگان»(3)

معنای اجتماعی توحید

اگر از دسته‌بندی‌ها مختلف توحید و انواع آن که شامل توحید در صفات و افعال و ذات و … عبور کنیم و به معنای اجتماعی توحید که در اینجا کاربرد دارد توجه کنیم، می‌توان توحید را اینگونه تعریف کرد که خدایِ همه انسان‌ها یکی است، این خدا انسان‌ها را برابر آفریده و هیچ کس را بر دیگری برتری نداده است و نژاد و رنگ پوست و قومیت و دیگر موارد ملاک برتری بین انسان نیست، بلکه تقوا ملاک برتری معرفی شده است. بنابراین انسان در یک جامعه توحیدی دیگران را برتر ندانسته و کبر و بزرگی را مخصوص خداوند می‌داند و چنانچه کسی غیر از خداوند، کبر بورزد، با او به مقابله بر خواهد خواست.

رهبر انقلاب یکی دیگر از آسیب‌های جامعه مسلمین را گم کردن خط توحید می‌داند. ایشان می‌فرمایند «هر چه امروز از سختی‌ها و بلاها بر سر مسلمانان و ملت‌های مسلمان می‌آید بر اثر گم‌کردن سررشته زندگی در زیر سایه توحید است. توحید که فقط یک امر ذهنی نیست؛ توحید یک امر واقعی و یک نظام و یک دستورالعمل زندگی است. توحید به ما می‌گوید که با دوستان‌مان چگونه باشیم، با دشمنان‌مان چگونه باشیم، در نظام اجتماعی چگونه باشیم و چگونه زندگی کنیم. امروز ما به این احتیاج داریم؛ ملتهای اسلامی به این احتیاج دارند. هر چه ما به سمت توحید و عبودیت اللَّه پیش برویم، شرِّ طواغیت و انداداللَّه از سر ما بیشتر کم خواهد شد. ملت مسلمان ایران به همان اندازه‌ای که در خطّ توحید پیش رفته است، امروز از زبان‌درازی و دست‌درازىِ امریکا و غیرامریکا از مستکبران عالم، راحت است؛ از بکن‌نکنِ آنها آزاد است. این، خاصیت توحید و خاصیت عبودیت للَّه است. بنده خدا که شُدید، بندگی خدا با بندگی دیگران و نوکری دیگران نمی‌سازد. این، آن رکن اول است.»(4)

تفرقه در دنیای اسلام

سومین آسیب جوامع اسلامی در مقابل دشمنان به طور عام و در مقابل آمریکا و اسرائیل به طور خاص تفرقه بین مسلمین است. خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید «وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْکُرُواْ نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنتُمْ أَعْدَآءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَ نًا وَکُنتُمْ عَلَی شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَکُم مِّنْهَا کَذَ لِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ ءَایَـتِهِ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ؛ و همگی به ریسمان خدا [یعنی: قرآن، اسلام و هرگونه وسیله وحدت] چنگ زنید و پراکنده نشوید و نعمت خدا را بر خود به یاد آرید که چگونه دشمن یکدیگر بودید و او میان دلهای شما الفت ایجاد کرد و به برکت نعمت او، برادر شدید و شما بر لب حفره ای از آتش بودید، خداوند متعال شما را از آن نجات داد. این چنین، خداوند آیات خود را برای شما آشکار می سازد تا شاید پذیرای هدایت شوید.»(5)

همچنین پیامبر اسلام صلی‌الله علیه و آله همواره، امت اسلامی را به یکدلی و همگرایی دعوت می‌نمود و امتش را از واگرایی نهی می‌فرمود. در همین راستا فرموده است: «ای مردم! به جماعت و یکپارچگی روی آرید و از پراکندگی بپرهیزید» بنابراین تفرقه در بین مسلمین در قرآن و روایات نهی شده است.(6)

رهبر معظم انقلاب نیز در مورد این گزاره می‌فرمایند «اگر امت اسلامی از نفت خود، از نیروی انسانی خود، از بازارهای خود، از علم خود، از ذخایر گوناگون مادی و معنوی خود خوب استفاده کند، قدرتمندان عالم و سلطه‌گران نمی‌توانند این جور به او زور بگویند. شما ببینید در مورد ملت فلسطین، زورگویی دنیای استکبار چقدر مفتضح و واضح است. دنیای اسلام هم شده تماشاچی؛ تماشاچىِ گویا بی طرف! این مصیبت بزرگی برای دنیای اسلام است. علت، همین ضعف دنیای اسلام و این تفرقه دنیای اسلام است. ما را به جان هم می‌اندازند، با عناوین مختلف ما را سرگرم می‌کنند، ما را به هم بدبین می‌کنند، دعوای مذهبی راه می‌اندازند، دعوای قومی راه می‌اندازند، دعوای ارضی راه می‌اندازند؛ ما را به هم مشغول می‌کنند، از تفرق ما سوءاستفاده می‌کنند؛ این بزرگترین مصیبت ماست امروز؛ بزرگترین بلای ماست.»(7) «ملتهای مسلمان باید با هم متّحد شوند. امروز یکی از بزرگترین مصائب دنیای اسلام این است که دشمنان اسلام کاری کرده‌اند که آنچه باید وسیله اتّحاد مسلمین شود – یعنی وجود دشمن، وجود صهیونیستهای غاصب – وسیله اختلاف آنها شده است!»(8)

کوتاه آمدن باعث بیشتر شدن خشونت اسرائیل

هیلاری کلینتون در بخش‌های مختلف از کتاب گزینه‌های دشوار، بارها اقرار می‌کند که در کشورهای خاورمیانه، هرگاه طرف مقابل، به صورتی استوار روبروی آمریکا ایستاد، آمریکا از موضع خود عقب نشینی کرد و هرگاه آنها کوتاه آمدند آمریکا پیشروی کرد. بنابراین یکی دیگر از آسیب‌های دول اسلامی و همچنین فلسطینی‌ها، کوتاه آمدن آنها در مقابل زیاده خواهی و دشمنی‌های اسرائیل بوده است. به طوری که هرگاه کوتاه آمدند، اسرائیل بیشتر به اهداف خود نزدیک‌تر شد و همه سرزمین‌های فلسطین را تصرف کرد و بخش کوچکی از آن را برای اعراب باقی گذاشت.

رهبر انقلاب در این مورد می‌فرمایند «آنچه ما می‌خواهیم نتیجه بگیریم، این است که هر چه دولت‌های عربی و سازمانهای فلسطینی کوتاه آمدند، دشمن پرروتر و خشونت از طرف او بیشتر شد. نتیجه این است که ملت فلسطین برای نجات خود، یک راه بیشتر ندارد و آن، مبارزه خشن فداکارانه‌ای است که باید در داخل و خارج سر زمین‌های اشغالی انجام گیرد. وظیفه همه مسلمانان هم این است که به این مبارزه اسلامی کمک کنند. سکوت دولت‌های اسلامی و عقب‌نشینی آنها در عرصه‌ سیاسی و در عرصه‌ بین‌المللی، دشمن را روزبه‌روز گستاخ‌تر می‌کند … جَریتر می‌کند؛ اما ایستادگی، به ناکامی آنها می‌انجامد.»(9)

عدم آزادی بیان در کشورهای اسلامی نسبت به اسرائیل

آزادی بیان در مورد اسرائیل و به خصوص هولوکاست در کشورهای غربی وجود ندارد و گزارش‌های فراوانی وجود دارد که افراد مختلفی به علت اظهار نظر در مورد اسرائیل و هولوکاست، زندانی و شکنجه شده‌اند. نمونه آنها، روژه گارودی، دیوید اروینگ، یورگن گراف و… است.

طبق گفته بی‌بی‌سی، «انکار هولوکاست به‌طور صریح یا ضمنی، در ۱۷ کشور غیرقانونی است: اتریش، بلژیک، جمهوری چک، فرانسه، آلمان، مجارستان، [رژیم جعلی] اسرائیل، لیختن اشتاین، لیتوانی، لوکزامبورگ، هلند، لهستان، پرتغال، رومانی، روسیه، اسلواکی و سوئیس.»(11)

قبل از انقلاب اسلامی نیز اظهار نظر در مورد اسرائیل زندانی شدن را به همراه داشت و حکومت پهلوی به مقابله با افرادی که در مورد اسرائیل اظهار نظر می‌کردند، می‌پرداخت. امروز نیز، یکی دیگر از آسیب‌های کشورهای اسلامی در مقابله با اسرائیل، عدم آزادی بیان در این کشورهاست.

رهبر معظم انقلاب در این مورد می‌فرمایند «امروز در دنیای اسلام، مسائل مهمی در جریان است که دل انبوه مسلمانان را در کشورهای مختلف، غرق غصّه کرده است. آنها غم می‌خورند، خون دل می‌خورند، ولی نمی‌توانند چیزی بگویند. چرا؟ چون متأسّفانه بسیاری از سران کشورهایشان در این خونِ دل دادن به امّت اسلامی و نابود کردن امیدهای طبقات جوان در کشورهای اسلامی، سهیم هستند. یک مورد، قضایای مربوط به مسلمانان مظلوم فلسطین است. اینها همه درد است. به کشور خودمان نگاه نکنید که این دردها را همه – از عالیترین مسؤولین کشور تا آحاد مردم – آزادانه بر زبان می‌آورند؛ حرف می‌زنند؛ ابراز وجود می‌کنند و حرف دلشان را می‌زنند. متأسّفانه در کشورهای دیگر این فرصت را نمی‌دهند که مردم اقلاًّ غصّه‌های خودشان را نسبت به این قضایای عظیم امّت اسلام بر زبان جاری کنند. شما ببینید در کشورهای عربی، چه تعداد انسانهایی هستند که دلشان از قضایای مربوط به سازش با دشمن صهیونیستی خون است ولی نمی‌توانند چیزی بگویند.»(12)

نا امیدی

قرآن کریم، از زبان حضرت یعقوب فرموده است: «وَلاَ تَیْأَسُواْ مِن رَّوْحِ اللّهِ إِنَّهُ لاَ یَیْأَسُ مِن رَّوْحِ اللّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْکَافِرُونَ؛» (و از رحمت ‏خدا نومید مباشید زیرا جز گروه کافران کسى از رحمت‏ خدا نومید نمی‌‏شود).(13) در آیات بسیاری از قران کریم، ناامیدی و یاس نکوهش شده و در مقابل توکل و امیدواری سفارش شده است. همچنین در روایات، ناامیدی از خداوند نیز گناه بزرگی شمرده شده است. در مقابله با دشمن نیز، یاس و ناامیدی و عدم اعتماد به سنت‌های الهی که پیروزی را برای اهل حق وعده داده است، بسیار ناگوار خواهد بود.

رهبر انقلاب یاس در مقابل دشمن را یکی دیگر از آسیب‌های جوامع اسلامی می‌داند و می‌فرمایند «چرا بعضی مأیوسند از این‌که بشود برقدرتهای استکباری جهان فائق آمد؟ چرا بعضی مأیوسند از این‌که اسرائیل را بشود از این منطقه ریشه کن کرد؟ چرا بعضی مأیوسند که بشود مسلمانان را در سرتاسر دنیا، از این وضع و مظلومیتی که امروز دارند، نجات داد؟ این، یک درس است. یأس موجب می‌شد که بعضی وارد میدان نشوند. یأس را باید از خود دور کرد.»(14)

دوگانگی دولت‌های اسلامی با ملت هایشان

عدم هماهنگی و اتحاد بین دولت‌های اسلامی با ملت‌ها، از دیگر آسیب‌های کشورهای اسلامی در مقابله با اسرائیل است. اگر هماهنگی بین این دو گروه در جوامع اسلامی رخ می‌داد، امروز رژیم صهیونیستی، نمی‌توانست به دول اسلامی زور بگوید.

رهبر انقلاب در تشریح این مورد می‌فرمایند «چرا امروز رژیم غاصب صهیونیستی، به پشتیبانی امریکا و پول صهیونیست‌های عالم، می‌تواند به ملتهای عربی این‌طور واضح زور بگوید؟ چرا بعد از گذشت دهها سال که مسلمانان و توده‌های عرب، مذاکره‌ با اسرائیل را – که یک رژیم جعلی و بی‌ریشه‌ و تحمیلی و غاصب در منطقه است – تحریم می‌کردند و آن را زشت می‌شمردند، امروز متأسفانه فکر مذاکره در میان عناصر سیاسی و بسیاری از دولت‌های عرب، تلقی به قبول می‌شود؟ چون مردم حضور ندارند، چون دست مردم با دست‌های فعال آن کشورها همراه نیست، چون رژیم‌ها به راهی می‌روند و ملت‌ها به راهی دیگر؛ نتیجه ضعف است.»(15)

سعید ابوالقاضی

منابع:

1 - موسی نجفی. هویت‌شناسی. چاپ اول. آرما، ۱۳۹۲. ص ۲۶

2 - پیام به کنگره عظیم حج، ۱۴/۴/۱۳۶۸

3 - سید قطب، فی ظلال القرآن، ج۴، ص۸۲۷٫

4 - بیانات در دیدار کارگزاران نظام، ۲۱/۴/۱۳۷۷

5 - آل عمران / ۱۰۳

6 - میزان الحکمه : ج۲- ص۲۳۶- ح۲۵۸۹

7 - بیانات در دیدار کارگزاران نظام، ۲۴/۸/۱۳۸۳

8 - بیانات در دیدار کارگزاران نظام، ۲۱/۴/۱۳۷۷

9 - خطبه های نماز جمعه، ۷/۱/۱۳۷۱

10 - بیانات در دیدار کارگزاران نظام به مناسبت عید فطر، ۱۳/۸/۱۳۸۴

11 - http://www.bbc.co.uk/persian/news/story/2006/02/060221_sm-irving.shtml

12 - بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم، ۲۳/۹/۱۳۷۳

13 - یوسف / ۸۷

14 - بیانات در دیدار جمعی از آزادگان‌، ۲۶/۵/۱۳۷۱

15 - بیانات در دیدار جمعی از فرماندهان ارتش، ۹/۵/۱۳۷۰